Tỉnh Quảng Bình
Đôi nét về tỉnh Quảng Bình
Có diện tích 8.051,8 km² dân số khoảng 831.600 người, có thị xã là Đồng Hới và các huyện Tuyên Hóa, Quảng Trạch, Bố Trạch, Lệ Ninh. Trên địa bàn tỉnh Quảng Bình ngoài người Kinh sinh sống ra còn có dân tộc Bru – Vân Kiều. Địa hình tỉnh Quảng Bình phức tạp, đèo dốc, rừng
núi nhiều, đồng bằng hẹp. Có hai con sông chính chảy qua tỉnh là sông Nhật Lệ do sông Đại Giang và sông Kiến Giang hợp thành, và sông Gianh hay còn gọi là sông Rào Sậy.
Sông Gianh là con sông quan trọng nhất ở phía
Năm Minh Mạng thứ 19 khi bua cho đúc Cửu Đỉnh, sông Gianh đã được khắc lên Chương Đỉnh. Dòng sông bé nhỏ hiền hòa đã để lại một kỷ niệm đau thương trong lịch sử dân tộc Việt
Thế kỷ XVI, trong tình trạng đất nước rối ren, sự xung đột Lê- Mạc chưa dứt, thì chiến tranh Trịnh Nguyễn lại bắt đầu.
Năm 1558 Nguyễn Hoàng xin vào
Tỉnh Quảng Bình có nhiều cảnh đẹp: Động Phong Nha, sông Nhật Lệ… có nhiều giống cây thuốc như Bố Chính, Sa Nhân…. Ngoài ra còn có suối nước nóng Lệ Ninh cách Đồng Hới 35km có nhiệt độ tới 105ºC. Người ta còn khám phá ở khu vực Bầu Tró, nơi đây là một thắng cảnh, một di chỉ khảo cổ và là một kho nước ngọt vô tận nằm ở phía Đông Bắc thị xã Đồng Hới. Người ta cho rằng vào thời kỳ đồ đá mới, tức khoảng 5000 năm trước, người nguyên thủy sống tập trung ở Bàu Tró. Cuộc khai quật năm 1923 do người Pháp tiến hành đã thu được 46 rùi đá, 14 bàn nghiền hạt, 1 chì lưới và các mảnh gốm vỡ. Năm 1980, khoa lịch sử khảo cổ trường Đại Học Tổng Hợp Huế khai quật lại và thu được 31 rùi đá, 47 bàn mài, 8 chày nghiền và nhiều mảnh đồ gốm khác.
Như vậy thị xã Đồng Hới nằm bên phải sông Nhật Lệ, bên trái là quê hương mẹ Suốt. Tại thị xã Đồng Hới ta có thể thăm bãi biển Nhật lệ, nhà thờ Tam Tòa bị bom bắn nát gần đó. Gần Đồng Hới còn có lũy Thầy do Đào Duy Từ xây dựng năm 1630 lúc ông bỏ đất Bắc vào Nam phục vụ cho nhà Nguyễn và con dạy học hát bội.
Thị xã Đồng Hới
Là thủ phủ của tỉnh Quảng Bình, nằm bên tả ngạn sông Nhật Lệ thơ mộng, cách cửa biển chưa đầy một cây số theo đường chim bay. Là nơi hẹp nhất của lãnh thổ Việt Nam, từ Đông sang Tây chỉ là 50km.
Từ năm 1964 trở đi, thị xã Đồng Hới còn nguyên vẹn cả một toà thành cổ và những dãy phố xinh xắn, duyên dáng… một số sách báo của người Việt, người Pháp từng gọi thị xã Đồng Hới là thị xã Hoa Hồng hay “Paris thu nhỏ”.
Thành cổ Đồng Hới được xây dựng từ năm Gia Long thứ 10 (1812) và đến năm Minh Mạng thứ 5 (1824) thì được xây dựng lại bằng gạch. Thành cao khoảng 4m, chu vi 1.860m, hình vuông, bốn góc có rìa trăng khế. Mặt tiền của Đông Hới hướng về phía Tây bằng một công trình kiến trúc đẹp mang tên “Quảng Trị Quan”. Thưở xưa thành Đồng Hới là một hối luỹ vững chắc, bề thế trấn thủ một vị trí hiểm yếu trên sông Nhật Lệ và cắm một chốt độc đáo trên con đường cái quan ngày xưa.
Phía Bắc cửa Nhật Lệ là Bàu Tró, một hồ nước ngọt đủ nước ngọt đủ nước tiêu dùng cho toàn thị xã Đồng Hới. Bàu nằm giữa các động cát lớn, bốn mùa nước màu xanh ngọc bích. Từ năm 1923 tại khu vực Bàu Tró các nhà khảo cổ Pháp đã phát hiện di vật thồi đồ đá. Di chỉ bàu Tró được dùng để đặt tên cho một giai đoạn văn hoá, tiền sử phân bố ở vùng ven biển từ Nghệ An đến Huế.
Ngày nay thành cổ Đồng Hới đã bị đổ nát vì bom đạn, chỉ còn lại vài đoạn thành và những hào sâu đầy nước. Nhưng thị xã giờ đây đã hồi sinh, đàng hoàng và to đẹp hơn.
Sông Son hay còn gọi là Sông Tróc,
Nằm bên hũu ngạn sông Gianh, cầu Bắc qua sông Son là cầu Sông Son. Có hai truyền thuyết về con sông này. Truyền thuyết thứ nhất mang tính lịch sử đầu thế kỷ XIX, khi quân Tây Sơn thất thủ trước quân Nguyễn Ánh. Trên đường chạy ra bắc, quân Tây Sơn chạy đến dòng sông này. Đang lúc tìm cách sang sông thì quân Nguyễn Ánh đã rượt tới nơi. Trận chiến khốc liệt xảy ra. Quân Tây Sơn sức cùng kiệt thua trận xác chết như rạ. Máu đổ xuống dòng sông thành một màu đỏ thắm. Để kỷ niệm sự kiện lịch sử này dân địa phương đã đặt tên cho dòng sông này là sông Son.
Truyền thuyết thứ hai kể rằng xưa ở vùng này có một cô gái rất đẹp con của một phú gia giàu có. Cô đem lòng thương yêu một chàng tiều phu nghèo khổ. Vì quan niệm môn đang hộ đối nên gia đình cô gái nhất định ngăn cản tình cảm của hai người. Cô gái vẫn mực sắc son. Hai người đưa nhau đến một ngọn đồi và nguyện thề gặp nhau ở kiếp sau. Thề rồi hai người dắt nhau ra mởn đá cạnh dòng sông rồi cùng nhau gieo mình xuống dòng sông tự vẫn. Dân trong vùng biết chuyện, thương tiếc cho mối tình trong trắng, thủy chung của đôi trai gái nọ nên đã đặt tên cho dòng sông là sông Son để nhắc nhở mối tình son sắc thủy chung.
Là thủ phủ của tỉnh Quảng Bình, nằm bên tả ngạn sông Nhật Lệ thơ mộng, cách cửa biển chưa đầy một cây số theo đường chim bay. Là nơi hẹp nhất của lãnh thổ Việt Nam, từ Đông sang Tây chỉ là 50km.
Từ năm 1964 trở đi, thị xã Đồng Hới còn nguyên vẹn cả một toà thành cổ và những dãy phố xinh xắn, duyên dáng… một số sách báo của người Việt, người Pháp từng gọi thị xã Đồng Hới là thị xã Hoa Hồng hay “Paris thu nhỏ”.
Thành cổ Đồng Hới được xây dựng từ năm Gia Long thứ 10 (1812) và đến năm Minh Mạng thứ 5 (1824) thì được xây dựng lại bằng gạch. Thành cao khoảng 4m, chu vi 1.860m, hình vuông, bốn góc có rìa trăng khế. Mặt tiền của Đông Hới hướng về phía Tây bằng một công trình kiến trúc đẹp mang tên “Quảng Trị Quan”. Thưở xưa thành Đồng Hới là một hối luỹ vững chắc, bề thế trấn thủ một vị trí hiểm yếu trên sông Nhật Lệ và cắm một chốt độc đáo trên con đường cái quan ngày xưa.
Phía Bắc cửa Nhật Lệ là Bàu Tró, một hồ nước ngọt đủ nước ngọt đủ nước tiêu dùng cho toàn thị xã Đồng Hới. Bàu nằm giữa các động cát lớn, bốn mùa nước màu xanh ngọc bích. Từ năm 1923 tại khu vực Bàu Tró các nhà khảo cổ Pháp đã phát hiện di vật thồi đồ đá. Di chỉ bàu Tró được dùng để đặt tên cho một giai đoạn văn hoá, tiền sử phân bố ở vùng ven biển từ Nghệ An đến Huế.
Ngày nay thành cổ Đồng Hới đã bị đổ nát vì bom đạn, chỉ còn lại vài đoạn thành và những hào sâu đầy nước. Nhưng thị xã giờ đây đã hồi sinh, đàng hoàng và to đẹp hơn.
Sông Son hay còn gọi là Sông Tróc,
Nằm bên hũu ngạn sông Gianh, cầu Bắc qua sông Son là cầu Sông Son. Có hai truyền thuyết về con sông này. Truyền thuyết thứ nhất mang tính lịch sử đầu thế kỷ XIX, khi quân Tây Sơn thất thủ trước quân Nguyễn Ánh. Trên đường chạy ra bắc, quân Tây Sơn chạy đến dòng sông này. Đang lúc tìm cách sang sông thì quân Nguyễn Ánh đã rượt tới nơi. Trận chiến khốc liệt xảy ra. Quân Tây Sơn sức cùng kiệt thua trận xác chết như rạ. Máu đổ xuống dòng sông thành một màu đỏ thắm. Để kỷ niệm sự kiện lịch sử này dân địa phương đã đặt tên cho dòng sông này là sông Son.
Truyền thuyết thứ hai kể rằng xưa ở vùng này có một cô gái rất đẹp con của một phú gia giàu có. Cô đem lòng thương yêu một chàng tiều phu nghèo khổ. Vì quan niệm môn đang hộ đối nên gia đình cô gái nhất định ngăn cản tình cảm của hai người. Cô gái vẫn mực sắc son. Hai người đưa nhau đến một ngọn đồi và nguyện thề gặp nhau ở kiếp sau. Thề rồi hai người dắt nhau ra mởn đá cạnh dòng sông rồi cùng nhau gieo mình xuống dòng sông tự vẫn. Dân trong vùng biết chuyện, thương tiếc cho mối tình trong trắng, thủy chung của đôi trai gái nọ nên đã đặt tên cho dòng sông là sông Son để nhắc nhở mối tình son sắc thủy chung.
Sông Gianh
Tên chữ Đại Linh Giang một trong 5 con sông lớn của tỉnh Quảng Bình .
Sông Gianh là con sông quan trọng nhất phía nam. Sông bắt nguồn từ Khe Ve, chảy từ khối núi đá vôi Kẻ Bàng. Sông được hợp lại bởi 3 nguồn: nguồn từ núi Hương Sơn (Nghệ Tĩnh), nguồn từ núi Kim Linh và nguồn từ núi An Náu. Sông dài 158km, do chảy qua vùng núi đá vôi nên dòng sông đã tạo ra nhiều dòng sông đẹp như động Ninh Cẩm, động Lạc Sơn…. Phụ lưu hữu ngạn của dòng sông Gianh là sống troóc (sông Son) cũng chảy qua miền núi đá vôi trở lại hang động tuyệt vời như động Phong Nha.
Thế kỷ XVI trong tình trạng đất nước rối ren, sự xung đột Lê - Mạc chưa dứt thì chiến tranh Trịnh - Nguyễn lại bắt đầu. Năm 1558 Nguyễn Hoàng xin vào nam trấn thủ hai xứ Thuận, Hóa để tránh dòng họ Trịnh chuyên quyền ở triều đình sát hại. Hiểu được ý đồ của nhà Nguyễn, họ Trịnh không thể ngồi yên và chiến tranh vì đó mà bùng nổ. Từ năm 1627 – 1672 hai bên họ Trịnh và họ Nguyễn đã giao chiến bảy lần với những trận đánh ác liệt nhưng không phân thắng bại nên 2 bên phân đôi đất nước lấy sông Gianh làm giới tuyến.
- Từ Sông Gianh trở ra bắc do họ Trịnh cai quản gọi là đàng ngoài.
- Từ Sông Gianh trở vào nam do họ Nguyễn cai quản gọi là đàng trong.
Tình trạng chia cắt kéo dài đến gần cuối thế kỷ XVIII, cho đến khi người anh hùng áo vải Nguyễn Huệ nổi dậy khởi nghĩa đánh nam dẹp bắc thống nhất sơn hà.
Năm Minh Mạng thứ XIX khi vua cho đúc cửu đỉnh, sông Gianh đã được khắc lên chương đỉnh. Dòng sông bé nhỏ hiền hòa đã để lại một kỷ niệm đau thương trong lịch sử dân tộc Việt Nam.
Nhiều thi sĩ đã có dịp qua sông Gianh đều không khỏi ngậm ngùi khi nhớ về những trang sử buồn đau của dân tộc thuở nào. Đại thi hào Nguyễn Du (1765 – 1820) có bài:
Qua đò Sông Gianh:
“Cuối bãi bình sa nước lần trời
Mênh mang bến cũ bóng thu rơi
Bến liền một bể xa tầm mắt
Cõi vạch lòng sông đã mấy đời
Lũy cỗ bao quân tầng lá rụng
Bãi hoang trăm trận đống xương vùi
Dân quê bờ bắc đừng e ngại
Ba chục năm qua sống một nơi”.
Cầu Sông Gianh: khởi công xây dựng ngày 15/5/1995 hoàn thành 27/11/1998 tại thị trấn Ba đồn, huyện Quảng Trạch Cầu nối thông Nam Bắc dài 732 m rộng 12,34 m gồm 9 nhịp cách cửa biển 3 km. Đây là cây cầu mang tầm vóc lớn trong công cuộc công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước, xóa dấu ấn Trịnh–Nguyễn phân tranh .
Qua cầu sông Gianh đến ngã ba rẽ trái đi động Phong Nha (30km), tại đây sẽ gặp di tích đường mòn Hồ Chí Minh.
Tên chữ Đại Linh Giang một trong 5 con sông lớn của tỉnh Quảng Bình .
Sông Gianh là con sông quan trọng nhất phía nam. Sông bắt nguồn từ Khe Ve, chảy từ khối núi đá vôi Kẻ Bàng. Sông được hợp lại bởi 3 nguồn: nguồn từ núi Hương Sơn (Nghệ Tĩnh), nguồn từ núi Kim Linh và nguồn từ núi An Náu. Sông dài 158km, do chảy qua vùng núi đá vôi nên dòng sông đã tạo ra nhiều dòng sông đẹp như động Ninh Cẩm, động Lạc Sơn…. Phụ lưu hữu ngạn của dòng sông Gianh là sống troóc (sông Son) cũng chảy qua miền núi đá vôi trở lại hang động tuyệt vời như động Phong Nha.
Thế kỷ XVI trong tình trạng đất nước rối ren, sự xung đột Lê - Mạc chưa dứt thì chiến tranh Trịnh - Nguyễn lại bắt đầu. Năm 1558 Nguyễn Hoàng xin vào nam trấn thủ hai xứ Thuận, Hóa để tránh dòng họ Trịnh chuyên quyền ở triều đình sát hại. Hiểu được ý đồ của nhà Nguyễn, họ Trịnh không thể ngồi yên và chiến tranh vì đó mà bùng nổ. Từ năm 1627 – 1672 hai bên họ Trịnh và họ Nguyễn đã giao chiến bảy lần với những trận đánh ác liệt nhưng không phân thắng bại nên 2 bên phân đôi đất nước lấy sông Gianh làm giới tuyến.
- Từ Sông Gianh trở ra bắc do họ Trịnh cai quản gọi là đàng ngoài.
- Từ Sông Gianh trở vào nam do họ Nguyễn cai quản gọi là đàng trong.
Tình trạng chia cắt kéo dài đến gần cuối thế kỷ XVIII, cho đến khi người anh hùng áo vải Nguyễn Huệ nổi dậy khởi nghĩa đánh nam dẹp bắc thống nhất sơn hà.
Năm Minh Mạng thứ XIX khi vua cho đúc cửu đỉnh, sông Gianh đã được khắc lên chương đỉnh. Dòng sông bé nhỏ hiền hòa đã để lại một kỷ niệm đau thương trong lịch sử dân tộc Việt Nam.
Nhiều thi sĩ đã có dịp qua sông Gianh đều không khỏi ngậm ngùi khi nhớ về những trang sử buồn đau của dân tộc thuở nào. Đại thi hào Nguyễn Du (1765 – 1820) có bài:
Qua đò Sông Gianh:
“Cuối bãi bình sa nước lần trời
Mênh mang bến cũ bóng thu rơi
Bến liền một bể xa tầm mắt
Cõi vạch lòng sông đã mấy đời
Lũy cỗ bao quân tầng lá rụng
Bãi hoang trăm trận đống xương vùi
Dân quê bờ bắc đừng e ngại
Ba chục năm qua sống một nơi”.
Cầu Sông Gianh: khởi công xây dựng ngày 15/5/1995 hoàn thành 27/11/1998 tại thị trấn Ba đồn, huyện Quảng Trạch Cầu nối thông Nam Bắc dài 732 m rộng 12,34 m gồm 9 nhịp cách cửa biển 3 km. Đây là cây cầu mang tầm vóc lớn trong công cuộc công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước, xóa dấu ấn Trịnh–Nguyễn phân tranh .
Qua cầu sông Gianh đến ngã ba rẽ trái đi động Phong Nha (30km), tại đây sẽ gặp di tích đường mòn Hồ Chí Minh.
ĐỘNG PHONG NHA
Đi thuyền ngược dòng sông Son khoảng 40 phút ta sẽ đến cửa động. Dọc theo hai bên bờ sông là xã Sơn Trạch, bên trái là làng Lương, bên phải là làng Giáo. Dân cư sầm uất, cây cối xanh tươi nhờ phù sa của sông bồi đắp. Ngồi trên thuyền ngắm cảnh vật hùng vĩ thật là mt cái thú không dễ gì có được. Sơn Trạch tựa hồ như một lòng chảo xung quanh có núi bao bọc. Tất cả những núi này đều thuộc khối núi đá vôi kẽ bàng khổng lồ, có diện tích khoảng 10.000km². Trong đó có nhiều hang động đẹp như hang Cà Ròn, hang Tối, hang Vòm… tất cả hệ thống hang đều nằm dưới khối núi đá vôi đó, các hang liên kết nhau tạo thành một hệ thống động kỳ ảo. Động Phong Nha là động lớn và đẹp nhất nước ta. Vào động ta như đang vào một tòa lâu đài kỳ lạ với kiến trúc độc đáo. Đường vào động phải đi bằng thuyền và có đèn chiếu sáng.
Cùng với các di tích danh thắng bãi Đá Sapa ( lào cai), chùa Hương ( Hà Tây), hồ Ba bể ( Bắc Cạn), Thánh Địa Mỹ Sơn và phố cổ Hội An ( Quảng Nam), động Phong Nha ( Quảng Bình) đã được bộ văn hóa thông tin đề nghị UNESCO đưa vào danh sách di sản thế giới.
Được biết hơn một thế kỷ qua, mặc dù chưa khám phá hết những bí ẩn của Phong Nha, nhưng các nhà địa chất, sự học và khảo cổ học như Candiere, Colani ( Pháp), Barton và Howard Limbert (Anh).. đều cho rằng Phong Nha là một trong những hang động đẹp và kỳ vị nhất thế giới. Từ năm 1990 đến nay, sau nhiều lần thám hiểm, đoàn thám hiểm hang động thuộc Hội Địa Lý Hoàng Gia Anh đã khẳng định Phong Nha là đệ nhất hoàn cầu về hang động nước. Để chứng minh cho điều đó đoàn đã đưa ra 7 cái nhất thế giới của hang động này, đó là:
• Hang nước dài nhất
• Cửa hang cao và rộng nhất
• Hang lớn nhất
• Bãi cát rộng và đẹp nhất
• Hồ nước ngầm đẹp nhất
• Thạch nhũ tráng lệ và kỳ ảo nhất
• Âm nhạc phát ra hay nhất
Kết quả trên đã làm cho tiến sĩ trường đoàn Howard Limbert rất vui, còn phụ trách chuyên môn của đoàn là ông Cork phải thốt lên rằng: “ trước đây người ta nói động Phong Nha có thể so sánh với động Patraque ở Pháp và động Cuevasdel Drag ở Tây Ban Nha là những hang động đẹp và nổi tiếng vào bậc nhất địa cầu, còn bây giờ thì phải nói ngược lại, Partiraque và Cuevasdel Drag may ra mới có thể so sánh với động Phong Nha của Việt Nam. Không còn nghi ngờ gì nữa Phong Nha là một trong những hang động đẹp nhất ViệtNam .”
Có hai giải thuyết cho cái tên Phong Nha. Phong Nha có nghĩa là “ nắng và gió”. Vào mùa hè gió hút từ trên núi xuống xuyên qua cá kẽ đá nghe vù vù, làm người ta có cảm giác như gió rít qua kẽ răng nên mới có tên gọi Phong Nha. Giả thuyết thứ hai cho rằng “ phong” trong bộ thảo tiếng Trung có nghĩa là núi, vì chúng ta thấy những ngọn núi đá vôi nhọn hoắc lõm chỏm xen nối với nhau tựa như những cái răng núi khổng lồ chỉa lên trời.
Khi đến cửa hang ta thấy bên phải có những tảng đá lớn là do Mỹ ném bom cuống làm đá vỡ ra. Trong thời gian chiến tranh, hang lớn thang đầu tiên ta gặp là nơi bộ đội ta cất giấu thuyền, hàng để phục vụ cho việc duy trì bến phà sông Son không bị giặc Mỹ oanh tạc.
Cửa động có chiều cao 30m tính từ mặt nước, bề rộng 20m. Tới đây coi như chúng ta đã vào hang nước. Hồ nước trong xanh, được bao bọc bởi vòm hang cao vời vợi và khung cảnh huyền hoặc của thạch nhũ.
Thuyền lướt nhẹ trên sông ngầm, chỗ rộng nhất là 25m, có độ sâu không đều, từ 6m đến 20m. Thỉnh thoảng từ vòm hang cao 15m những giọt nước tí tách rơi xuống mặt nước trong không gian yên tĩnh làm cho cảnh vật thêm huyền bí. Vô số thạch nhũ với đủ hình tượng : Phật Bà Quan Âm, rồng, sư tử, rùa… hài hòa bên vách hang hoặc như những chùm đèm pha lê hay con sư từ đá treo lơ lửng trên vòm. Trong ánh đèn pha tất cả đường như sắc nét, tráng lệ. Hang động dài tới 7729m, nhưng vì không đủ phương tiện và độ an toàn nên chúng ta chỉ vào sâu khoảng 600m.
Ngay ngã ba đầu tiên thuyền cập vào mộ cồn cát, khách lên bờ khám phá hang khô đầu tiên mang tên Hội Trường do lòng hang rộng, thoáng và sâu đến 75m. hang này còn có tên là hang Bi Kí. Hang có bãi cát rất lớn. Đi sâ vào trong ta bắt gặp rất nhiều nhũ đá đẹp. Trước đây bộ độ thường dùng hang này làm kho hàng trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Theo các nhà khảo cổ học, những vết tích văn hóa Chăm còn sót lại trong hang khẳng định người Chăm từng đặt chân đến đây từ thế kỷ X.
Động khô thứ 2 cách bên trái cử động khoảng 300m có tên là hang Tiên. Đến cửa hang Tiên, theo bờ đá lên một hành lang rộng lớn, sừng sững trước mặt chúng ta là rừng cây hoa đá uy nghi đan xen dưới những đám mây đá bềnh bồng. Phong cảnh khác chi chốn thiên đình nơi hạ giới. Đẹp hơn tất cả phải kể đến cụm quả đào tiên cao trên 29m nằm giữa hang. Xem đây quả là tác phẩm thiên nhiên kỳ diệu nhất.
Rời hang Tiên trên đường trở ra, chúng ta đến hang Cung Đình qua một hang luồn phủ đầy cát mịn. Nơi đây chỉ có một khối đá khổng lồ chiếm qua nửa diện tích hang. Tảng đá đó đưoc thiên nhiên mài dũa thành chín tầng bậc thang, dưới to trên nhỏ. Đá có màu vàng sậm luơn như phát ra thứ ánh sáng ngũ sắc, giống như ngai vua dát vàng và cẩn hàng triệu viên kim cương lấp lánh.
Một điều nữa mà ta không thể không bàn là sát bên Phong Nha còn có một khu rừng nguyên sinh rộng 41.000ha. kết luận ban đầu của đoàn thám hiểm tính và trung ương cho thấy đây là khu rừng có nhiều động vất quý hiếm tưởng như đã không còn ở Việt Nam như: bò tót, báo, vằn, … ngoài khu rừng nguyên sinh này Phong Nha còn được hổ trợ bởi các điểm du lịch quanh nó như: Bãi đá nhảy Lý Hòa, làng biển Cảnh Dương, chợ Ba Đồn, phá Hạc Hải, đảo Chim, đèo Mụ Gia, Cổng Trời, suối nước khoáng Bang với nhiệt độ kỷ lục 105ºC, bãi biển Nhật Lệ, hồ Bàu Tró, Lũy Thầy.
Tóm lại động Phong Nha nằm trong núi đá vôi Kẻ Bàng bao gồm nhiều hang động đẹp ( Động Chính dài 145m, vào 600m có động phủ dài 300m. Theo ước tính toàn bộ động Phong Nha có thể dài tới 20km, hiện đang được tiếp tục nghiên cứu và thăm dò) cùng với khu bảo tồn thiên nhiên và các quần thể di tích văn hóa Champa, di tích khảo cổ, di tích đường mòn Hồ Chí Minh. Và đặc biệt động Phong Nha còn là một di tích lịch sử. Người ta nói rằng phong trào Cần Vương kháng Pháp, vua hàm Nghi và Tôn Thất Thuyết trên đường ra bắc đã trú ẩn tại hang Cung Đình 2 đêm. Người ta còn nói vua mang theo nhiều vàng và cất giấu tại đó. Năm 1933 có cuộc tìm kếim nhưng không thấy gì.
Danh thắng Phong Nha không chỉ hấp dẫn khách du lịch có nhu cầu tham quan thám hiểm mà còn đáp ứng được cho các nhà khoa học trên các lĩnh vực nghiên cứu, khảo cổ….
Đi thuyền ngược dòng sông Son khoảng 40 phút ta sẽ đến cửa động. Dọc theo hai bên bờ sông là xã Sơn Trạch, bên trái là làng Lương, bên phải là làng Giáo. Dân cư sầm uất, cây cối xanh tươi nhờ phù sa của sông bồi đắp. Ngồi trên thuyền ngắm cảnh vật hùng vĩ thật là mt cái thú không dễ gì có được. Sơn Trạch tựa hồ như một lòng chảo xung quanh có núi bao bọc. Tất cả những núi này đều thuộc khối núi đá vôi kẽ bàng khổng lồ, có diện tích khoảng 10.000km². Trong đó có nhiều hang động đẹp như hang Cà Ròn, hang Tối, hang Vòm… tất cả hệ thống hang đều nằm dưới khối núi đá vôi đó, các hang liên kết nhau tạo thành một hệ thống động kỳ ảo. Động Phong Nha là động lớn và đẹp nhất nước ta. Vào động ta như đang vào một tòa lâu đài kỳ lạ với kiến trúc độc đáo. Đường vào động phải đi bằng thuyền và có đèn chiếu sáng.
Cùng với các di tích danh thắng bãi Đá Sapa ( lào cai), chùa Hương ( Hà Tây), hồ Ba bể ( Bắc Cạn), Thánh Địa Mỹ Sơn và phố cổ Hội An ( Quảng Nam), động Phong Nha ( Quảng Bình) đã được bộ văn hóa thông tin đề nghị UNESCO đưa vào danh sách di sản thế giới.
Được biết hơn một thế kỷ qua, mặc dù chưa khám phá hết những bí ẩn của Phong Nha, nhưng các nhà địa chất, sự học và khảo cổ học như Candiere, Colani ( Pháp), Barton và Howard Limbert (Anh).. đều cho rằng Phong Nha là một trong những hang động đẹp và kỳ vị nhất thế giới. Từ năm 1990 đến nay, sau nhiều lần thám hiểm, đoàn thám hiểm hang động thuộc Hội Địa Lý Hoàng Gia Anh đã khẳng định Phong Nha là đệ nhất hoàn cầu về hang động nước. Để chứng minh cho điều đó đoàn đã đưa ra 7 cái nhất thế giới của hang động này, đó là:
• Hang nước dài nhất
• Cửa hang cao và rộng nhất
• Hang lớn nhất
• Bãi cát rộng và đẹp nhất
• Hồ nước ngầm đẹp nhất
• Thạch nhũ tráng lệ và kỳ ảo nhất
• Âm nhạc phát ra hay nhất
Kết quả trên đã làm cho tiến sĩ trường đoàn Howard Limbert rất vui, còn phụ trách chuyên môn của đoàn là ông Cork phải thốt lên rằng: “ trước đây người ta nói động Phong Nha có thể so sánh với động Patraque ở Pháp và động Cuevasdel Drag ở Tây Ban Nha là những hang động đẹp và nổi tiếng vào bậc nhất địa cầu, còn bây giờ thì phải nói ngược lại, Partiraque và Cuevasdel Drag may ra mới có thể so sánh với động Phong Nha của Việt Nam. Không còn nghi ngờ gì nữa Phong Nha là một trong những hang động đẹp nhất Việt
Có hai giải thuyết cho cái tên Phong Nha. Phong Nha có nghĩa là “ nắng và gió”. Vào mùa hè gió hút từ trên núi xuống xuyên qua cá kẽ đá nghe vù vù, làm người ta có cảm giác như gió rít qua kẽ răng nên mới có tên gọi Phong Nha. Giả thuyết thứ hai cho rằng “ phong” trong bộ thảo tiếng Trung có nghĩa là núi, vì chúng ta thấy những ngọn núi đá vôi nhọn hoắc lõm chỏm xen nối với nhau tựa như những cái răng núi khổng lồ chỉa lên trời.
Khi đến cửa hang ta thấy bên phải có những tảng đá lớn là do Mỹ ném bom cuống làm đá vỡ ra. Trong thời gian chiến tranh, hang lớn thang đầu tiên ta gặp là nơi bộ đội ta cất giấu thuyền, hàng để phục vụ cho việc duy trì bến phà sông Son không bị giặc Mỹ oanh tạc.
Cửa động có chiều cao 30m tính từ mặt nước, bề rộng 20m. Tới đây coi như chúng ta đã vào hang nước. Hồ nước trong xanh, được bao bọc bởi vòm hang cao vời vợi và khung cảnh huyền hoặc của thạch nhũ.
Thuyền lướt nhẹ trên sông ngầm, chỗ rộng nhất là 25m, có độ sâu không đều, từ 6m đến 20m. Thỉnh thoảng từ vòm hang cao 15m những giọt nước tí tách rơi xuống mặt nước trong không gian yên tĩnh làm cho cảnh vật thêm huyền bí. Vô số thạch nhũ với đủ hình tượng : Phật Bà Quan Âm, rồng, sư tử, rùa… hài hòa bên vách hang hoặc như những chùm đèm pha lê hay con sư từ đá treo lơ lửng trên vòm. Trong ánh đèn pha tất cả đường như sắc nét, tráng lệ. Hang động dài tới 7729m, nhưng vì không đủ phương tiện và độ an toàn nên chúng ta chỉ vào sâu khoảng 600m.
Ngay ngã ba đầu tiên thuyền cập vào mộ cồn cát, khách lên bờ khám phá hang khô đầu tiên mang tên Hội Trường do lòng hang rộng, thoáng và sâu đến 75m. hang này còn có tên là hang Bi Kí. Hang có bãi cát rất lớn. Đi sâ vào trong ta bắt gặp rất nhiều nhũ đá đẹp. Trước đây bộ độ thường dùng hang này làm kho hàng trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Theo các nhà khảo cổ học, những vết tích văn hóa Chăm còn sót lại trong hang khẳng định người Chăm từng đặt chân đến đây từ thế kỷ X.
Động khô thứ 2 cách bên trái cử động khoảng 300m có tên là hang Tiên. Đến cửa hang Tiên, theo bờ đá lên một hành lang rộng lớn, sừng sững trước mặt chúng ta là rừng cây hoa đá uy nghi đan xen dưới những đám mây đá bềnh bồng. Phong cảnh khác chi chốn thiên đình nơi hạ giới. Đẹp hơn tất cả phải kể đến cụm quả đào tiên cao trên 29m nằm giữa hang. Xem đây quả là tác phẩm thiên nhiên kỳ diệu nhất.
Rời hang Tiên trên đường trở ra, chúng ta đến hang Cung Đình qua một hang luồn phủ đầy cát mịn. Nơi đây chỉ có một khối đá khổng lồ chiếm qua nửa diện tích hang. Tảng đá đó đưoc thiên nhiên mài dũa thành chín tầng bậc thang, dưới to trên nhỏ. Đá có màu vàng sậm luơn như phát ra thứ ánh sáng ngũ sắc, giống như ngai vua dát vàng và cẩn hàng triệu viên kim cương lấp lánh.
Một điều nữa mà ta không thể không bàn là sát bên Phong Nha còn có một khu rừng nguyên sinh rộng 41.000ha. kết luận ban đầu của đoàn thám hiểm tính và trung ương cho thấy đây là khu rừng có nhiều động vất quý hiếm tưởng như đã không còn ở Việt Nam như: bò tót, báo, vằn, … ngoài khu rừng nguyên sinh này Phong Nha còn được hổ trợ bởi các điểm du lịch quanh nó như: Bãi đá nhảy Lý Hòa, làng biển Cảnh Dương, chợ Ba Đồn, phá Hạc Hải, đảo Chim, đèo Mụ Gia, Cổng Trời, suối nước khoáng Bang với nhiệt độ kỷ lục 105ºC, bãi biển Nhật Lệ, hồ Bàu Tró, Lũy Thầy.
Tóm lại động Phong Nha nằm trong núi đá vôi Kẻ Bàng bao gồm nhiều hang động đẹp ( Động Chính dài 145m, vào 600m có động phủ dài 300m. Theo ước tính toàn bộ động Phong Nha có thể dài tới 20km, hiện đang được tiếp tục nghiên cứu và thăm dò) cùng với khu bảo tồn thiên nhiên và các quần thể di tích văn hóa Champa, di tích khảo cổ, di tích đường mòn Hồ Chí Minh. Và đặc biệt động Phong Nha còn là một di tích lịch sử. Người ta nói rằng phong trào Cần Vương kháng Pháp, vua hàm Nghi và Tôn Thất Thuyết trên đường ra bắc đã trú ẩn tại hang Cung Đình 2 đêm. Người ta còn nói vua mang theo nhiều vàng và cất giấu tại đó. Năm 1933 có cuộc tìm kếim nhưng không thấy gì.
Danh thắng Phong Nha không chỉ hấp dẫn khách du lịch có nhu cầu tham quan thám hiểm mà còn đáp ứng được cho các nhà khoa học trên các lĩnh vực nghiên cứu, khảo cổ….
Đường quốc lộ 1A
Mạng đường bộ của Việt Nam dài 105.000km trong đó đường quốc lộ ài 13.000km ngoài ra là đường địa phương quản lý, đường thành phố và đường chuyên dụng. Chỉ có khoảng 20% trong số 105.000km đường hiện có tạm gọi là đủ tiêu chuẩn, còn lại phần lớn hẹp, cong độ dốc lớn, nền đường yếu không đảm bảo an toàn. Cầu và đường bộ nước ta hiện nay còn quá yếu kém cả về mạng lưới, chất lượng và năng lực cho người và xe lưu thông.
Trong số 78 tuyến đường có chiều dài 14.601km, chỉ có 7,1% đường đạt tiêu chuẩn tốt, đường đạt loại trung bình có 45,2%, đường xấu và rất xấu chiếm tỷ lệ 47.7%. về cầu, có 8.103 cầu các loại bắc qua toàn bộ hệ thống đường bộ cà 152 bến phà, trong đó cầu tạm, cầu có trọng tải yếu và cầu hẹp chiếm 18,5%.
Thực trạng đó đang đòi hỏi phải sắp đặt thứ tự ưu tiên cho một số khu vực có nhu cầu cao về đường sá như Tp.HCM, Hà Nội với 2 tuyến: từ Tp.HCM đi Long Thành (bà Rịa- Vũng Tàu) và từ Hà Nội đi Ba Vì, nơi sẽ xây dựng thành phố mới 500.000 dân với khu công nghiệp, các trường đại học và các khu du lịch giải trí.
Trong quy hoạch giao thông vận tải giai đoạn 1996-2000, nước ta sẽ đầu tư 5 tỷ USD để đạt được một mạng lưới đường bộ đáp ứng những yêu cầu cơ bản với 4 trọng điểm ưu tiên: nối các khu tam giác phát triển kinh tế với các tỉnh và thành phố lân cận, đường trục xuyên quốc gia Lạng Sơn- Cà Mau, vùng miền núi phía Bắc và Tây Nguyên, vùng đồng bằng sông Cửu Long. Trong năm 1996, toàn ngành giao thông đã vận tải 87.316.000 tấn và 30 tỷ tấn/km hàng hoá, vận tải khách đạt 608.818.000 hành khách và gần 20 tỷ hành khách/km.
Ngân hàng thế giới và ngân hàng phát triển Châu Á (ADB) tài trợ tổng cộng 275,8 triệu USD đối với quốc lộ 1. Nhật Bản dành 102 triệu USD để xây dựng và sửa chữa 38 cầu nhỏ. Trong đó, xây lại 19 cầu trên quốc lộ 1A đoạn Tp.HCM đi Cần Thơ bằng bê tông cốt thép có bề rộng và tải trọng đáp ứng với nhu cầu vận tải hiện tại với giá trị 237,6 tỷ đồng. Đây là 19 cầu (hợp đồng 3) trong tổng số 38 cầu trong dự án vốn vay của Quỹ Hợp Tác phát triển hải ngoại Nhật Bản (OEFC). Việc xây dựng nâng cấp quốc lộ 5 tiến hành trên cơ sở 200 triệu USD vốn vay của Nhật Bản và Đài Loan. Hàn Quốc tài trợ 30 triệu USD đối với đường 18. Nhật Bản cam kết tài trợ 12 triệu USD và ngân hàng thế giới đã có một dự án tài trợ 50 triệu USD làm đường nông thôn.
Về xây dựng cơ bản, với nguồn vốn ODA, ngành giao thông triển khai nhiều công trình trong điểm như quốc lộ 5, quốc lộ 1, quốc lộ 18, với nguồn vốn trong nước và vay nước ngoài, ngành đang phát triển khai xây dựng các công trình quan trọng như đường Láng- Hoà Lạc, quốc lộ 14, quốc 15, mở rộng và nâng cấp cảng Sài Gòn, cảng Hải Phòng, cầu sông Gianh, cầu Đô Lương, cải tạo và nâng cấp quốc lộ 3, quốc lộ 25, quốc lộ 26, quốc lộ 27, quốc lộ 30, quốc lộ 80… đến năm 2000, theo ký kết giữa bộ giao thông vận tải và UBND các tỉnh, đường ô tô sẽ đến các xã theo phương thức nhà nước và nhân dân, trung ương và địa phương cùng làm.
Quốc lộ 1A là con đường huyết mạch vận chuyển hàng hoá, giao lưu kinh tế, văn hoá xã hội giữa người dân trong từng khu vực với cả nước, trong đó hai đoạn đường có mật độ xe cộ lưu thông cao nhất nước là đoạn từ thủ đô Hà Nội đi thành phố Vinh và đoạn từ Tp.HCM đi Cần Thơ.
Hạn chế lớn nhất của quốc lộ 1A là tình trạng ngập lụt và hư hỏng vào mùa mưa làm gián đoạn giao thông BắcNam .
Diển hình như từ 10giờ ngày 1/11/1995 đến 7giờ sáng ngày 3/11/1995, tỉnh Quảng
Trị có mưa to kéo dài. Đoạn đường quốc lộ 1 chạy qua khu vực Hồ Xá (vinh
Linh)ngập sâu 1m, xe ôtô không đi được. Do ảnh hưởng của không khí lạnh và kết
hợp hoàn lưu của cơn bão số 11, ở tỉnh Quảng Bình có mưa to lớn gây ngập lụt
lớn ở hai huyện Quảng Ninh và Lệ Thuỷ. Do mưa to gió lớn, nước dâng cao, phà
sông Gianh và phà Quán Hầu đã phải ngưng hoạt động từ ngày 1/11/1995 đến
3/11/1995 làm ùn tắc giao thông ở hai bến phá sông Gianh và Quán Hầu từ 800 đến
1.000 ôtô. Đường quốc lộ 1A từ Quảng Ninh đi Lệ Thuỷ có 8 đoạn bị ngập nước sâu
trên 1m. Trên tuyến đường sắt Bắc- Nam ở cung đoạn Lệ Kỳ- Đồng Hới- Lệ Kỳ –
Long Đại, nước đã làm xói lở dài 25m, sâu 2,6m gây ách tắc giao thông trên
tuyến đường sắt này đến ngày 2/11/1995.
Qua quá trình sử dụng, đến nay quốc lộ 1 A đã xuống cấp, hệ thống cấu, cống trong đó có nhiều cầu xây dựng từ thời Pháp bắt đầu hư hỏng hoặc sắp hết niên hạn sử dụng, nhất là đoạn đường từ Tp.HCM đến Bắc Mỹ Thuận.
Tháng 10/1998, ngân hàng thế giới quyết định cho Việt Nam vay 158,8 triệu USD để khôi phục quốc lộ 1A đoạn từ thủ đô Hà Nội đi thành phố Vinh và đoạn từ Tp.HCM đi Cần Thơ. Dự án chưa tiến hành thì năm 1996 đoạn quốc lộ 1A nằm trên 2 huyện Cái Lậy, Cái Bè của Tiền Giang dài khoảng 20km bị lũ tràn qua làm hư hỏng. Khoảng 50km đường ở các đoạn thuộc tỉnh Tiền Giang, Long An, Vĩnh Long bị ngâm nước cũng xuống cấp.
Cuối thàng 4/1997 BES Enginering Corporation- Đài Loan chính thức khởi công đoạn Tp.HCM – Cần Thơ. Bề rộng mặt đường là 12m, trong đó mặt đường chính dành cho ôtô- xe tải là 7m, lề dành cho xe thô sơ, khách bộ hành rộng 2,5m mỗi bên. Đường được trải bêtông nhựa dày 7cm. Tất cả các cầu nằm trên tuyến có khẩu độ bằng và nhỏ hơn 10m đều được cải tạo và nâng cấp nhằm đảm bảp tải trọng xe 80 tấn lưu thông. Toàn bộ hệ thống cống rãnh thông qua quốc lộ được sửa chữa và làm mới.
Đoạn từ huyện Cai Lậy đến Cái Bè dài 34km được nâng cao mặt đường thêm từ 0,66m đến 1m tuỳ từng chỗ, cao hơn mực nước biển 2,45m, vượt đỉnh lũ năm 1996 là 0,5m.
Song song với cải tạo mặt đường, trung ương cũng đầu tư gần 240tỷ đồng từ nguồn vốn vay OECF của Nhật Bản để xây dựng 19 cầu giao thông, cùng với dự án khôi phục quốc lộ 1A đoạn từ Tp.HCM – Cần Thơ. Toàn bộ những cầu này do tổng công ty xây dựng công trình giao thông 4 hợp tác với tập đoàn Samwhan (Hàn Quốc) thi công. Trong đó có 6 cầu thuộc tỉnh Vĩnh Long và 13 cầu thuộc tỉnh Tiền Giang, mà đặc biệt là 5 cầu thoát lũ qua quốc lộ 1A gồm: cầu Rượu, cầu Sao, Nhị Mỵ, Mỹ Quý, Phú Nhuận. Công ty BES Đài Loan cũng lắp đặt, thay mới 12 cống thoát lũ quốc lộ 1A đoạn Tiền Giang với 6 cống đôi và 6 cống chiếc.
Dự án xây dựng- nâng cấp quốc lộ 1A
Quốc lộ 1A dài khoảng 2300km, là con đường huyết mạch vận chuyển hàng hoá, giao lưu kinh tế, văn hoá xã hội, giữa người dân trong vùng với cả nước. Trong đó có hai đoạn có mật độ xe đông nhất :Hà Nội- Vinh, Tp.HCM – Cần Thơ. Hạn chế của quốc lộ 1A hiện nay là tình trạng ngập lụt và hư hỏng vào mùa mưa, quá trình sử dụng đến nay quốc lộ 1A đã xuống cấp trầm trọng, nhất là hệ thống cầu cống, đặc biệt là đoạn TP.HCM- Bắc Mỹ Thuận.
Bằng nguồn vốn ODA chúng ta hoàn thành vào năm 2002 quốc lộ 1A đoạn từ Lạng Sơn đến Cần Thơ dài 2000km với tiêu chuẩn đường cấp III đồng bằng và toàn bộ các cầu từ Lạng Sơn vào Cà Mau. Từ 2002-2004 chúng ta sẽ hoàn thành nốt 200km từ Cần Thơ đến Năm Căn để hoàn thành nâng cấp quốc lộ 1A dài 2300 km bao gồm các cầu lớn trong đó có cầu Mỹ Thuận và cầu Cần Thơ.
Mạng đường bộ của Việt Nam dài 105.000km trong đó đường quốc lộ ài 13.000km ngoài ra là đường địa phương quản lý, đường thành phố và đường chuyên dụng. Chỉ có khoảng 20% trong số 105.000km đường hiện có tạm gọi là đủ tiêu chuẩn, còn lại phần lớn hẹp, cong độ dốc lớn, nền đường yếu không đảm bảo an toàn. Cầu và đường bộ nước ta hiện nay còn quá yếu kém cả về mạng lưới, chất lượng và năng lực cho người và xe lưu thông.
Trong số 78 tuyến đường có chiều dài 14.601km, chỉ có 7,1% đường đạt tiêu chuẩn tốt, đường đạt loại trung bình có 45,2%, đường xấu và rất xấu chiếm tỷ lệ 47.7%. về cầu, có 8.103 cầu các loại bắc qua toàn bộ hệ thống đường bộ cà 152 bến phà, trong đó cầu tạm, cầu có trọng tải yếu và cầu hẹp chiếm 18,5%.
Thực trạng đó đang đòi hỏi phải sắp đặt thứ tự ưu tiên cho một số khu vực có nhu cầu cao về đường sá như Tp.HCM, Hà Nội với 2 tuyến: từ Tp.HCM đi Long Thành (bà Rịa- Vũng Tàu) và từ Hà Nội đi Ba Vì, nơi sẽ xây dựng thành phố mới 500.000 dân với khu công nghiệp, các trường đại học và các khu du lịch giải trí.
Trong quy hoạch giao thông vận tải giai đoạn 1996-2000, nước ta sẽ đầu tư 5 tỷ USD để đạt được một mạng lưới đường bộ đáp ứng những yêu cầu cơ bản với 4 trọng điểm ưu tiên: nối các khu tam giác phát triển kinh tế với các tỉnh và thành phố lân cận, đường trục xuyên quốc gia Lạng Sơn- Cà Mau, vùng miền núi phía Bắc và Tây Nguyên, vùng đồng bằng sông Cửu Long. Trong năm 1996, toàn ngành giao thông đã vận tải 87.316.000 tấn và 30 tỷ tấn/km hàng hoá, vận tải khách đạt 608.818.000 hành khách và gần 20 tỷ hành khách/km.
Ngân hàng thế giới và ngân hàng phát triển Châu Á (ADB) tài trợ tổng cộng 275,8 triệu USD đối với quốc lộ 1. Nhật Bản dành 102 triệu USD để xây dựng và sửa chữa 38 cầu nhỏ. Trong đó, xây lại 19 cầu trên quốc lộ 1A đoạn Tp.HCM đi Cần Thơ bằng bê tông cốt thép có bề rộng và tải trọng đáp ứng với nhu cầu vận tải hiện tại với giá trị 237,6 tỷ đồng. Đây là 19 cầu (hợp đồng 3) trong tổng số 38 cầu trong dự án vốn vay của Quỹ Hợp Tác phát triển hải ngoại Nhật Bản (OEFC). Việc xây dựng nâng cấp quốc lộ 5 tiến hành trên cơ sở 200 triệu USD vốn vay của Nhật Bản và Đài Loan. Hàn Quốc tài trợ 30 triệu USD đối với đường 18. Nhật Bản cam kết tài trợ 12 triệu USD và ngân hàng thế giới đã có một dự án tài trợ 50 triệu USD làm đường nông thôn.
Về xây dựng cơ bản, với nguồn vốn ODA, ngành giao thông triển khai nhiều công trình trong điểm như quốc lộ 5, quốc lộ 1, quốc lộ 18, với nguồn vốn trong nước và vay nước ngoài, ngành đang phát triển khai xây dựng các công trình quan trọng như đường Láng- Hoà Lạc, quốc lộ 14, quốc 15, mở rộng và nâng cấp cảng Sài Gòn, cảng Hải Phòng, cầu sông Gianh, cầu Đô Lương, cải tạo và nâng cấp quốc lộ 3, quốc lộ 25, quốc lộ 26, quốc lộ 27, quốc lộ 30, quốc lộ 80… đến năm 2000, theo ký kết giữa bộ giao thông vận tải và UBND các tỉnh, đường ô tô sẽ đến các xã theo phương thức nhà nước và nhân dân, trung ương và địa phương cùng làm.
Quốc lộ 1A là con đường huyết mạch vận chuyển hàng hoá, giao lưu kinh tế, văn hoá xã hội giữa người dân trong từng khu vực với cả nước, trong đó hai đoạn đường có mật độ xe cộ lưu thông cao nhất nước là đoạn từ thủ đô Hà Nội đi thành phố Vinh và đoạn từ Tp.HCM đi Cần Thơ.
Hạn chế lớn nhất của quốc lộ 1A là tình trạng ngập lụt và hư hỏng vào mùa mưa làm gián đoạn giao thông Bắc
Qua quá trình sử dụng, đến nay quốc lộ 1 A đã xuống cấp, hệ thống cấu, cống trong đó có nhiều cầu xây dựng từ thời Pháp bắt đầu hư hỏng hoặc sắp hết niên hạn sử dụng, nhất là đoạn đường từ Tp.HCM đến Bắc Mỹ Thuận.
Tháng 10/1998, ngân hàng thế giới quyết định cho Việt Nam vay 158,8 triệu USD để khôi phục quốc lộ 1A đoạn từ thủ đô Hà Nội đi thành phố Vinh và đoạn từ Tp.HCM đi Cần Thơ. Dự án chưa tiến hành thì năm 1996 đoạn quốc lộ 1A nằm trên 2 huyện Cái Lậy, Cái Bè của Tiền Giang dài khoảng 20km bị lũ tràn qua làm hư hỏng. Khoảng 50km đường ở các đoạn thuộc tỉnh Tiền Giang, Long An, Vĩnh Long bị ngâm nước cũng xuống cấp.
Cuối thàng 4/1997 BES Enginering Corporation- Đài Loan chính thức khởi công đoạn Tp.HCM – Cần Thơ. Bề rộng mặt đường là 12m, trong đó mặt đường chính dành cho ôtô- xe tải là 7m, lề dành cho xe thô sơ, khách bộ hành rộng 2,5m mỗi bên. Đường được trải bêtông nhựa dày 7cm. Tất cả các cầu nằm trên tuyến có khẩu độ bằng và nhỏ hơn 10m đều được cải tạo và nâng cấp nhằm đảm bảp tải trọng xe 80 tấn lưu thông. Toàn bộ hệ thống cống rãnh thông qua quốc lộ được sửa chữa và làm mới.
Đoạn từ huyện Cai Lậy đến Cái Bè dài 34km được nâng cao mặt đường thêm từ 0,66m đến 1m tuỳ từng chỗ, cao hơn mực nước biển 2,45m, vượt đỉnh lũ năm 1996 là 0,5m.
Song song với cải tạo mặt đường, trung ương cũng đầu tư gần 240tỷ đồng từ nguồn vốn vay OECF của Nhật Bản để xây dựng 19 cầu giao thông, cùng với dự án khôi phục quốc lộ 1A đoạn từ Tp.HCM – Cần Thơ. Toàn bộ những cầu này do tổng công ty xây dựng công trình giao thông 4 hợp tác với tập đoàn Samwhan (Hàn Quốc) thi công. Trong đó có 6 cầu thuộc tỉnh Vĩnh Long và 13 cầu thuộc tỉnh Tiền Giang, mà đặc biệt là 5 cầu thoát lũ qua quốc lộ 1A gồm: cầu Rượu, cầu Sao, Nhị Mỵ, Mỹ Quý, Phú Nhuận. Công ty BES Đài Loan cũng lắp đặt, thay mới 12 cống thoát lũ quốc lộ 1A đoạn Tiền Giang với 6 cống đôi và 6 cống chiếc.
Dự án xây dựng- nâng cấp quốc lộ 1A
Quốc lộ 1A dài khoảng 2300km, là con đường huyết mạch vận chuyển hàng hoá, giao lưu kinh tế, văn hoá xã hội, giữa người dân trong vùng với cả nước. Trong đó có hai đoạn có mật độ xe đông nhất :Hà Nội- Vinh, Tp.HCM – Cần Thơ. Hạn chế của quốc lộ 1A hiện nay là tình trạng ngập lụt và hư hỏng vào mùa mưa, quá trình sử dụng đến nay quốc lộ 1A đã xuống cấp trầm trọng, nhất là hệ thống cầu cống, đặc biệt là đoạn TP.HCM- Bắc Mỹ Thuận.
Bằng nguồn vốn ODA chúng ta hoàn thành vào năm 2002 quốc lộ 1A đoạn từ Lạng Sơn đến Cần Thơ dài 2000km với tiêu chuẩn đường cấp III đồng bằng và toàn bộ các cầu từ Lạng Sơn vào Cà Mau. Từ 2002-2004 chúng ta sẽ hoàn thành nốt 200km từ Cần Thơ đến Năm Căn để hoàn thành nâng cấp quốc lộ 1A dài 2300 km bao gồm các cầu lớn trong đó có cầu Mỹ Thuận và cầu Cần Thơ.
CHỢ BA ĐỒN
Ba Đồn – tại trấn nằm sát bờ sông Gianh lịch sử, là huyện lỵ của huyện Quảng Trạch ( Quảng Bình). Nơi đây mỗi tháng ba phiên, vào các ngày mồng sáu, mười sáu, hai mươi sáu âm lịch, người trong huyện, ngoài tỉnh lại về đây họp chợ:
“Ba Đồn là chợ sưa nay
Tụ nhân, tụ hóa mười ngày một phiên”
Chợ Ba Đồn qua bao biến cố của lịch sử, từ một chợ nhỏ của một vùng quê, dần dần đã biền thành một chợ lớn nổi tiếng khắp dải đất miền Trung. Sản vật, hàng hóa của các làng quê, phường phố theo các ngả đường bộ, đường sông đổ về chợ ba Đồn làm cho chợ Ba Đồn trở nên sấm uất, thịnh vượng. Ngày có phiên chợ, nhất là các phiên chợ gần tết Nguyên Đán, người các làng trong huyện, người Đồng Hới, Kỳ Anh, Hà Tĩnh…. Đổ về Ba Đồn đông vui như đi dự hội. Người ở xa, tới chợ từ đêm hôm trước để hôm sau, khoảng 7-8 giờ sáng đã có thể bắt đầu mua bán. Đặc biệt chợ trâu bò Ba Đồn, vào các ngày phiên có một số lượng đại gia súc rất lớn, đủ cho thương nhân chở hàng toa tàu. Chợ Ba Đồn có từ bao giờ? Và tại sao vùng đất này có tên là Ba Đồn? Ba Đồn gồm 3 cái đồn lớn đóng chung quanh thị trấn Ba Đồn hiện nay: đồn Trung Thuần (Trung Ái), đồn Phan Long (Quảng Lưu) và đồn Xuân Kiều. Chợ Ba Đồn đã có bề dày lịch sử hàng mấy thế kỷ, chợ Ba Đồn cũng xuất hiện từ ngày có 3 cái đồn do quân Trịnh lập nên. Ban đầu, cho là nơi quân lính đến gặp gỡ vui chơi, trao đổi mua bán, nhiều khi cũng là dịp để thao binh, luyện tướng…. Thân nhân của nhiều binh lính từ đất Bắc cũng lội suối, băng đèo tìm đến Ba Đồn để gặp gỡ, thăm nuôi chồng con, anh em. Cao dao xưa có bài rất xúc đáng kể về việc ấy:
“ Ba Đồn là đất Châu Ô
Một đoàn con gái chạy vô thăm chồng
Gặp trộ mưa dâng
Đường trơn, gánh nặng
Mặt trời đã lặn
Đèo Ngang chưa trèo.
Hòn đá cheo leo
Chân trèo, chân trượt
Hỏi O gánh nước
Hỏi chú chăn trâu
Ba Đồn quân lính đóng đâu”
Chợ Ba Đồn với tuổi đời mấy trăm năm, mãi là trung tâm kinh tế, thương nghiệp lớn của vùng đất phía Bắc tỉnh Quảng Ninh.
Đèo Ngang
Dài 2560m với những đoạn quanh co uốn khúc, vượt qua nhiều sườn đồi có dốc thoai thoải. Đèo Ngang ở giữa Hà Tĩnh và Quảng Bình, đứng trên đỉnh đèo, du khách sẽ thấy một phong cảnh ngoạn mục, phía Tây là dãy Hoành Sơn, phía Đông là những dãy cát trắng. Vượt qua đèo Ngang, du khách có cảm giác như đang bồng bềnh giữa các mỏm núi đá hoa cương óng ánh cao hơn 250m. Đã có một bài thơ rất nổi tiếng nói về cảnh đẹp của đèo Ngang, đó chính là bài “Qua đèo Ngang” của Bà Huyện Thanh Quan.
“ Bứơc tới đèo Ngang bóng xế tà
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa
Lom khong dưới núi tiều vài chú
Lác đác bên sông chợ mấy nhà
Nhớ nước đau lòng con cuốc cuốc
Thương nhà mỏi miệng cái gia gia
Dừng chân đứng lại trời non nước
Một mảnh tình riêng ta với ta”
Câu thơ vẫn còn âm vang mãi đến tận hôm nay mỗi lần ta có dịp “ Qua Đèo Ngang”.
Qua đèo Ngang là bước vào địa phận xã Kỳ Long, huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh.
Ba Đồn – tại trấn nằm sát bờ sông Gianh lịch sử, là huyện lỵ của huyện Quảng Trạch ( Quảng Bình). Nơi đây mỗi tháng ba phiên, vào các ngày mồng sáu, mười sáu, hai mươi sáu âm lịch, người trong huyện, ngoài tỉnh lại về đây họp chợ:
“Ba Đồn là chợ sưa nay
Tụ nhân, tụ hóa mười ngày một phiên”
Chợ Ba Đồn qua bao biến cố của lịch sử, từ một chợ nhỏ của một vùng quê, dần dần đã biền thành một chợ lớn nổi tiếng khắp dải đất miền Trung. Sản vật, hàng hóa của các làng quê, phường phố theo các ngả đường bộ, đường sông đổ về chợ ba Đồn làm cho chợ Ba Đồn trở nên sấm uất, thịnh vượng. Ngày có phiên chợ, nhất là các phiên chợ gần tết Nguyên Đán, người các làng trong huyện, người Đồng Hới, Kỳ Anh, Hà Tĩnh…. Đổ về Ba Đồn đông vui như đi dự hội. Người ở xa, tới chợ từ đêm hôm trước để hôm sau, khoảng 7-8 giờ sáng đã có thể bắt đầu mua bán. Đặc biệt chợ trâu bò Ba Đồn, vào các ngày phiên có một số lượng đại gia súc rất lớn, đủ cho thương nhân chở hàng toa tàu. Chợ Ba Đồn có từ bao giờ? Và tại sao vùng đất này có tên là Ba Đồn? Ba Đồn gồm 3 cái đồn lớn đóng chung quanh thị trấn Ba Đồn hiện nay: đồn Trung Thuần (Trung Ái), đồn Phan Long (Quảng Lưu) và đồn Xuân Kiều. Chợ Ba Đồn đã có bề dày lịch sử hàng mấy thế kỷ, chợ Ba Đồn cũng xuất hiện từ ngày có 3 cái đồn do quân Trịnh lập nên. Ban đầu, cho là nơi quân lính đến gặp gỡ vui chơi, trao đổi mua bán, nhiều khi cũng là dịp để thao binh, luyện tướng…. Thân nhân của nhiều binh lính từ đất Bắc cũng lội suối, băng đèo tìm đến Ba Đồn để gặp gỡ, thăm nuôi chồng con, anh em. Cao dao xưa có bài rất xúc đáng kể về việc ấy:
“ Ba Đồn là đất Châu Ô
Một đoàn con gái chạy vô thăm chồng
Gặp trộ mưa dâng
Đường trơn, gánh nặng
Mặt trời đã lặn
Đèo Ngang chưa trèo.
Hòn đá cheo leo
Chân trèo, chân trượt
Hỏi O gánh nước
Hỏi chú chăn trâu
Ba Đồn quân lính đóng đâu”
Chợ Ba Đồn với tuổi đời mấy trăm năm, mãi là trung tâm kinh tế, thương nghiệp lớn của vùng đất phía Bắc tỉnh Quảng Ninh.
Đèo Ngang
Dài 2560m với những đoạn quanh co uốn khúc, vượt qua nhiều sườn đồi có dốc thoai thoải. Đèo Ngang ở giữa Hà Tĩnh và Quảng Bình, đứng trên đỉnh đèo, du khách sẽ thấy một phong cảnh ngoạn mục, phía Tây là dãy Hoành Sơn, phía Đông là những dãy cát trắng. Vượt qua đèo Ngang, du khách có cảm giác như đang bồng bềnh giữa các mỏm núi đá hoa cương óng ánh cao hơn 250m. Đã có một bài thơ rất nổi tiếng nói về cảnh đẹp của đèo Ngang, đó chính là bài “Qua đèo Ngang” của Bà Huyện Thanh Quan.
“ Bứơc tới đèo Ngang bóng xế tà
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa
Lom khong dưới núi tiều vài chú
Lác đác bên sông chợ mấy nhà
Nhớ nước đau lòng con cuốc cuốc
Thương nhà mỏi miệng cái gia gia
Dừng chân đứng lại trời non nước
Một mảnh tình riêng ta với ta”
Câu thơ vẫn còn âm vang mãi đến tận hôm nay mỗi lần ta có dịp “ Qua Đèo Ngang”.
Qua đèo Ngang là bước vào địa phận xã Kỳ Long, huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh.
